Buh maw nongrim u Modi ïa ki projek pynroi ba kot 7,300 klur ha Churachandpur, Manipur

Shillong, Nailur, 13: U Myntri Rangbah Duh Narendra Modiu la buh ïa u maw nongrim jong ki projek ka roi ka par ba bun jait kiba shongdor palat T. 7,300 klur ha Churachandpur ha Manipur mynta ka sngi. Haba ai jingkren sha ki paidbah ha katei ka sngi, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka Manipur ka dei ka jaka jong ka jingshlur bad ka jingkut jingmut bad u la ong ba ki lum jong ka Manipur ki dei ka jingai kaba kordor jong ka mariang. U la pynpaw shuh shuh ba kine ki lum ki long ruh ka dak jong ka jingtrei shitom kaba bteng jong ki paidbah. Haba ai khublei ïa ka mynsiem jong ki paidbah ka Manipur, u Modi u la pynpaw ïa ka jingsngewnguh ïa ki paidbah kiba la wan da ka jingbun briew kaba kum kane bad u la ai jingsngewnguh ïa ka jingieid jong ki.
Da kaba kdew ïa ka kolshor, ki ritidustur, ka jingpher, bad ka jinglong jingman jong kane ka thaiñ ki dei ka bor ba kongsan jong ka ri India, u Modi u la ong ba ka kyrteng “Manipur” hi ka don ïa ka kyntien “Mani,” kaba pyni ïa ka mawkordor ka ban pynkhrawïa ka jingshai jong ka thaiñshateilammihngi baroh kawei ha ki por ban wan. U Myntri Rangbahduh u la pynpaw ba ka Sorkar India ka la trei beit ban pynstedïa ka jingïaid lynti jong ka roi ka par jong ka Manipur. U la ong ba ha kane ka jingngeit, u la wan hapdeng ki paidbah ka Manipur mynta ka sngi. U Modi u la pyntip ba la plieïa ki projek kiba shongdor kumba T 7,000 klur, ki ban kyntiew ïa ka jingim jong ki paidbah ka Manipur, khamtamïa ki jaitbynriew riewlum kiba sah ha ki jaka lum. U la pynpaw ba ki projek kin thaw ïa ki lad ki lynti kiba thymmai ha ka koit ka khiah bad ka pule puthi na ka bynta kane ka thaiñ bad u la ai khublei kyrpang ïa ki paidbah ka Manipur bad Churachandpur halor kine ki sienjam ba thymmai.
Da kaba ban jur ba ka jylla Manipur ka dei ka jylla khappud ha kaba ka jingpynïasoh ka long ka jingeh kaba khraw naduh mynnyngkong, u Myntri Rangbah Duh u la kubur ïa ka jingeh kaba ki paidbah ki ïakynduh namar ka jingbym don ki surok kiba bha bad pynpaw ba u sngewthuhïa ki jingeh jong ki. U la ban jur ba naduh u snem 2014, u la pynleit jingmut beit ban kyntiew ïa ka jingpynïasoh ha Manipur bad ka Sorkar India ka la trei ha ki ar tylli ki kyrdan ban weng ïa kane ka jingeh. U Modi u la batai ba nyngkong eh, la pynkiewbunsien ïa ka mang tyngka na ka bynta ki jingtei rel bad surok ha Manipur. Kaba ar, la pyrshang ban pynïar ïa ka jingpynïasoh surok ym tang sha ki sor hynrei wat sha ki shnong.
Da kaba kdew ba ha kine ki snem ba la dep, la dep pynlutT 3,700 klur ha ki surok bah jong ka ri ha kane ka thaiñ, u Modi u la pyntip ba ki projek surok bah ba thymmai kiba shongdor T 8,700 klur ki dang ïaidshakhmat. U la ong ba mynshuwa, ban poi sha ki shnong ha kane ka thaiñ ka long kaba eh haduh kattakatta- ka jingshisha kaba ki briew ki tip bha. U Myntri Rangbah Duh u la pynpaw ba mynta la pynïarïa ka jingpynïasoh surok sha ki spah tylli ki shnong. U la ban jur ba kane ka la ai jingmyntoi shibun ïa ki shnong kiba don ha ki jaka lum bad ki jaitbynriew riewlum.
“Hapoh ka sorkar jong ngi, la pynïarïa ka jingpynïasohrel ha Manipur, ka lynti rel Jiribam-Imphal kan sa pynïasoh shen ïa ka nongbah Imphal bad ka rynsan ki lynti rel jong ka ri”, la ong u Myntri Rangbah Duh, da kaba pynpaw ba ka sorkar ka bei tyngka T.22,000 klur ha kane ka projek. U la ong ba ka kad liengsuiñImphal kaba la shna thymmai, kaba la tei ha ka jinglut kaba T.400 klur, ka kynkiewï a ka jingpynïasoh lyngba ki liengsuiñ ha kane ka thaiñ. U la bynrap ruh ba la sdang ruh ïa ka jingshakri da ki helicopter na kane ka kad liengsuiñ sha kiwei pat ki bynta jong ka ri. U Modi u la ban jur ba kane ka jingpynïasoh kaba nang kiew ka kyntiew ïa ki jingai jingshakri na ka bynta ki paidbah jong ka Manipur bad ka thaw ïa ki lad kamai kiba thymmai na ka bynta ki samla.
“Ka India ka nang kiew stet bad shenkan sa kiew sha ka kyrdan kaba lai ha ka pyrthei ha kaba ïadei bad ka ïoh ka kot. Ka jingpyrshang ba man ka por jong ngi ka long ban pynthikna ba ki jingmyntoi jong ka roi ka par kin poi sha man la ki bynta jong ka ri”, la ong u Modi. U la pynkynmaw ba ka la don ka por ba ki jingpynbna ba la pynmih ha Delhi kin shim por da ki phew snem ban poi sha ki thaiñ kum ka Manipur. U la ong ba mynta, ka Churachandpur bad ka Manipur ki ïaid shaphrang ryngkat bad kiwei pat ki jaitbynriew. U Myntri Rangbah Duh u la pynpaw ba ka sorkar ka la sdang ïa ka skhim ha ka ri baroh kawei ban shna ïa ki ïingpucca na ka bynta ki badukba sukbad u la pyntip ba da ki hajar tylli ki longïing ha Manipur ki la ïoh jingmyntoi na kane ka sienjam, ha kaba la dep shna haduh 60,000 tylli ki ïing. U Modi u la ong ba ka thaiñ kham mynshwa ka la mad ïa ka jingdunabording kaba jur bha. U la pynpaw ba ka sorkar ka la rai ban pyllait ïa ki paidbahna kane ka jingeh bad namar kane, palat shi lak tylli ki longïing ha Manipur ki la ïohïa ka jingpynpoibording khlem jingsiew.
Haba pynpaw ba ki longkmie bad ki para kynthei ha Manipur ki la ïakynduh jingeh la slem ban ïoh um, u Myntri Rangbah Duh u la ong ba ka sorkar ka la sdang ïa ka skhim ‘HarGharNal Se Jal’ ban weng ïa kane ka jingeh. U la pynpaw ba ha kine ki khyndiat snem ba la dep, palat 15 klur ngut ki nongshong shnong ha kylleng ka ri ki la ïohïa ki kor um. U Modi u la ong shuh shuh ba 7-8 snem mynshwa, tang 25,000 haduh 30,000 tylli ki longiing ha Manipur ki don ïa ka um lyngba ki pipe. Mynta pat, u la la ong, palat 3.5 lak tylli ki longïing ha ka jylla ki ïohïa ka um kor. U la ong ba u ngeit skhem ba shen, man la ka longiing ha Manipur kan don ïa ka um kor ha ki iing ki sem jong ki.
Haba ïakren shaphang ki jingtei ha ka imlang sahlang, u Myntri Rangbah Duh u la pynpaw ba ha ki por mynshuwa, ki skul, ki kolej, bad ki hospital kiba bha ki long tang ki jingphohsniew ha ki jaka lum bad ki jaka riewlum. U la ong ba lada don kiba pang, kan shim por bha tang ban poi sha hospital. U Modi u la ban jur ba ka jinglong jingman mynta ka la kylla namar ka jingshimkhia jong ka Sorkar India bad ba la seng ïa ka Medical College ha Churachandpur. U la pynpaw ba mynta la pyntbit ïa ki doktor thymmai hangtei bad ka jingshakri ha ka koit ka khiah ka nang kiew. U Myntri Rangbah Duh u la kyntu ïa ki briew ba kin pyrkhat halor ka jingshisha ba da ki phew snem hadienba la ïoh ïa ka jinglaitluid, ym shym la don satia ka medical college ha ki thaiñ lum jong ka Manipur. U la ong ba ïa kane ka jingjop la wanrah da ka sorkar kaba mynta. Haba kaba kren shaphang ka skhim PM-DIVINE, u la ong ba ka sorkar ka dang kyntiewïa ki lad jingsumar kiba mynta ha ki san tylli ki distrik. U Modila ong ba hapoh ka skhim Ayushman Bharat, ka sorkar ka ai jingsumar ei haduh T 5 lak ïa baroh ki longiing jong kiba duk ba suk. U la pyntip ba haduh 2.5 lak ngut ki nongpang ha Manipur ki la ïohïa ka jingsumar khlem jingsiew na kane ka skhim. U la ong ba khlem kane ka lad, ki longïing kiba duk ha ka jylla kin hap ban pynlutT 350 klur na ka plalajong ban ïoh jingsumar. U Myntri Rangbah Duh u la ban jur ba ïa ka jinglut baroh la bei da ka sorkar India. U la bynrap ba ka jingpynbeit ïa ki jingeh jong uwei pa uwei u nongshong shnong ubadukba sukka dei ka kamram ba kongsan jong ka sorkar.
“Ka khyndew bad ka jylla Manipur ka dei ka jaka jong ka jingkyrmen bad jingthrang”, la ong u Myntri Rangbah Duh da kaba kynthoh ba sngewsih ba ka jingleh donbor ka la khang lad ïa kane ka jaka kaba phylla. U la ong ba khyndiat por mynshwa, u la ïa kynduh ïa ki riew shimet kiba sah ha ki jaka riehtngen. Hadien ka jingïakren jong u, u Myntri Rangbah Duh u la pynpaw ïa ka jingsngewskhem ba ka sngi kaba thymmai jong ka jingkyrmen bad jingshaniah ka dang wan ha Manipur.
“Ka jingwanrahïa ka shongsukshongsaiñ ka long kaba donkam bha na ka bynta ka roi ka par ha kano kano ka jaka bad ha kine ki khatwei snem ba la dep, la lah ban pynbeitïa kiba bun ki jingïakynad bad ki jingïathut kiba la slem bha ha ka thaiñShateiLammihngi”, la ong u Myntri Rangbah Duh. U la ong ba ki briew ki la jied ïa ka lynti jong ka jingshongsuk bad ki la buh hakhmat eh ïa ka roi ka par. U Modi u la pynpaw ïa ka jingkmen jong u ba dang shen, ka la don ka jingïakren bad ki kynhun bapher bapher ha ki thaiñ lum bad ki thaiñ them. U la pynpaw ba kine ki jingpyrshang ki dei shi bynta jong ka rukom treikam jong ka Sorkar India, kaba pynksanïa ka jingïakren, ka jingburom, bad ka jingïasngewthuh jingmut ban wanrahïa ka jingsuk. U Myntri Rangbah Duh u la kyrpad ïa baroh ki sengbhalang ba kin ïaid shakhmat ha ka lynti jong ka jingïasuk bad ban pynurlong ïa ki jingangnud jong ki. U la kular ïa ka jingkyrshan jong u, da kaba pynpaw ba u ieng bad ki paidbah bad ba ka Sorkar India ka don ryngkat bad ka Manipur.
Haba pynskhem ba ka Sorkar India ka pyrshang katba lah ban wanrah biang ïa ka jingïaid beit ïaid ryntih ka jingim ha Manipur, u Modi u la pyntip ba ka sorkar ka ai jingkyrshan ban tei 7,000 tylli ki ïing thymmai na ka bynta ki longïing kiba la hap phet na ki jaka sah jong ki. U Myntri Rangbah Duh u la pynbna ba dang shen la mynjur ïa ka song ba kyrpang kaba kot kumba T 3,000 klur. U la bynrap ruh ba la mang kyrpang T 500 klur ban ïarap ïa ki briew shimet kiba la hap ban phet na ki jaka sah jong ki.
Da kaba ong ba u sngewthuhbhaïa ki jingangnud bad ki jingïaleh jong ki samla riewlum ha Manipur, u Myntri Rangbah Duh u la pyntip ba la pyntreikam ïa ki lad ki lynti kiba bun jait ban weng ïa ki jingeh jong ki. U la ban jur ba ka sorkar ka dang trei ban pynkhlaiñ ïa ki bor synshar shnong da kaba pynbeit ïa ka jingai pisa kaba biang na ka bynta ban kyntiew ïa ki.
“Ka roi ka par jong kawei pa kawei ka jaidbynriewriewlum ka dei ka jingthmu ba hakhmat eh jong ka ri”, la ong u Myntri Rangbah Duh ka ri, da kaba kdew ba, ha ka sien kaba nyngkong, la pyntreikam ïa ka DharatiAabaJanjatiya Gram UtkarshAbhiyan na ka bynta ban kyntiew ïa ki thaiñ riewlum. Hapoh kane ka sienjam, ki kam pynroi ki dang ïaidshakhmat ha palat 500 tylli ki shnong ha kylleng ka jylla Manipur.U la ong ba dang pynbunïa ki skul Eklavya Model Residential ha ki jaka riewlum.U Modi u la pynpaw ruh ba 18 tylli ki skul Eklavya Model Residential ki dei kiba dang shna ha Manipur. U la ban jur ba ka jingpynthymmai ïa ki skul bad ki kolej kan kyntiew shibun ïa ki jaka pule ha ki distrikrilum.
Da kaba ban jur ba ka kolshor jong ka Manipur ka ju kyntiew ïa ka jingpynkupbor ïa ki kynthei, u Modi u la ban jur ba ka sorkar ka trei shitom ban pynkupborïa ki kynthei. U la pyntip ba ka sorkar ka dang shna ïa ki Hostel jong ki kynthei kiba la trei ban kyrshan ïa ki khun kynthei jong ka Manipur.
“Ngi dang trei da ka thong ban pynlong ïa ka Manipur kum ka dak jong ka jingshongsuk, ka roi ka par bad ka jingkiew shaphrang”, la ong u Myntri Rangbah Duh ka ri. U la pynkut da kaba pynthikna ïa ki paidbah ba na ka bynta ka roi ka par jong ka Manipur, na ka bynta ban pynkynriah ïa ki longïing kiba la hap phet na ki jaka sah jong ki, bad na ka bynta ban wanrahïa ka jingsuk, ka Sorkar India kan dang kyrshan ïa ka sorkar Manipur ha baroh ki liang.
U Lat ka jylla Manipur, Ajay Kumar Bhallau la ïadonlang bad kiwei kiwei ki kynrem ki lyndan ha kane ka jingïalang.