Buh ka Sorkar Pdeng haduh 6 tylli ki hydropower projek ha kane ka thaiñ shatei lammihngi

Shillong, Nailar 10: Ka Union Power Ministry ka la buh ïa hynriew tylli ki hydropower projects kiba heh ha ka thaiñ shatei lam mihngi kum kiba don jingma ne ba lah ban shah ktah ha kano kano ka por, kaba kynthup ïa ka 2,000 MW Lower Subansiri project ha khappud Assam – Arunachal Pradesh.
La ong ba ka Central Electricity Authority (CEA) kila kheiñ ïa kine ki project kiba lah ban shah ktah da kaba pynshong nongrim katkum ka jinglong jingman jong ka jaka kaba jrong palat 1,500 metres kum ka kyrdan ba nyngkong eh ha ki wah ha ki jaka ba shalor u lum Himalaya bad kane kan buh jingma ha ka jingshlei um, ka jingtwa ki khyndew bad kiwei de ki jingma.
ïa kane ka jngtip la ai da u Minister of State jong ka Power Ministry, u Shripad Naik, ha Parliament.
Ki projek ha ka thaiñ Shatei Lammihngi ki kynthup ïa ka Lower Subansiri (2,000 MW) – Arunachal Pradesh (ba dang shna) Panyor Lower (405 MW) – Arunachal Pradesh (ba la pyntreikam), Kameng (600 MW) – Arunachal Pradesh (ba la pyntreikam), Rangit (60 MW) -100 MW) Sikkim (ba la pyntreikam) bad Tashiding (97 MW) – Sikkim (ba la pyntreikam).
Ka projek Lower Subansiri ka la don ha ka jingtei la palat arphew snem, la pynslem namar ki jingeh ha ka liang ka jingstad, ka mariang, bad ka jingshngaiñ. Ka jingpynbynta ïa ka kum ka “ba lah ban shah ktah” da ka Central Electricity Authority na ka jaka jong ka kaba jrong palat ïa ka 1,500 meter ha ki bynta ba shalor jong ka lum Himalaya, kaba pynlong ïa ki Early Warning System ban long kiba donkam.
Ki kam shna jingshna ha ka dam bad baroh 8 tylli ki thliew (headrace tunnel) ki la dep, bad ki kam shna tnum bad ki kam pynmih bording ki la dep haduh ka Unit 7. Ki kam ba heh jong ki mashin ki la dep pura, katba ka jingpyntreikam ïa ka bording bad ka bording ka dang don ha ka kyrdan kaba kham shalor. Ka Unit 1-3 ki la pyndep ïa ka jingpyntreikam ïa ka dry commissioning, ha kaba ki lai tylli ki unit ba nyngkong la khmih lynti ba kin long online ha u bnai Nailar-Nailur 2025. Ki heh ka National Dam Safety Authority ki la jurip ïa ka pung ha u bnai Ïaïong 2025, kaba la pynsngew ïa ka jinglap ïa kaba ka NHPC ka la jubab, ryngkat bad ki kam ba dang sah la thmu ban pyndep ha u bnai Naitung 2025.
La ïathuh ruh ba ka jinglut jingsep ha katei ka projek ka la kiew na T. 6285.33 klur sha ka T. 26075.54 klur. Ka tarik ba la khmih lynti ban pyntreikam ka long ha u bnai Jymmang 2026.
Shisien ba la pyntrei kam, ka Lower Subansiri la khmih lynti ban shalan bording palat 7,500 million units ka bording ha ka shisnem.
La ong ba ki Hydro Electric Projects (HEPs), kiba don ha ki jaka ba jrong palat ïa ka 1500 meters bad kiba nyngkong eh hapoh ka basin kaba don ha ki bynta ba sha jrong jong ka thaiñ Himalaya ïa kaba ka ithuh ne tip kum ki jaka ban shah ktah da ka Central Electricity Authority (CEA).
Na ka bynta kum kine ki HEPs, ka long kaba donkam ban pyntreikam ïa ka Early Warning System (EWS). La pynmih ruh ïa ka jingai jingmut da ka CEA sha baroh ki nongpynroi ïa ki projek ba la ithuh ba ki don ha ka jingma na ka bynta ban pyntreikam ïa ka EWS ha kine ki projek, bynrap u Naik.