Kumno kieñ yn lah ban teh lakam ïa ki !

0

Ka jingroi stet jong ka jingnang jingstad ne kata ka Saian & teknoloji ka la long kawei na ka phang kaba la pynshaiong ia kiba bun ki riew rangbah, namar ba bun hi kim nang kumno ban pyndonkam ia ka hynrei katba ki khynnah kiba dang shu khie ki la don lypa ha ki ia ka jinglah ban kin ktait ia ki. Ki ong ba kane ka dei ka juk kompiwtar bad ki khynnah kiba la kha ha kine ki 10 snem tam mynta kim don jingeh ban pyndonkam ia ki wat la kim shym la ioh kano kano ka jinghikai katba kiba kito kiba la kham heh ki suhsat ban pyndonkam lada ym dei ba ki la ioh jinghikai lypa. Ka jingroi jong ka jingstad ka la long kaba stet haduh katta katta katba ym don jaka satia ban buh rieh ia ka, namar ba kane ka pyrthei pynbna paidbah ne Media World kam lah ban set ia kiwei kiei baroh hynrei kat kiba la pynmih thymmai la pyni paidbah beit lyngba ki Telibishon ne internet. Hynrei ka long pat kaba donkam ban phikir bha ha kaba iadei bad ka jingailad ia ki khynnah ban long laitlan than eh ha kaba pyndonkam ia kine ki tiar jingstad namar ba ka lah ban ialam sha ka jingbakla.
Ki jingsngewtynnad barabor ki pynlong ia ki briew ban long kiba kyrni, kumta kano kano ka kam kaba ki briew ki sngewtynnad ki iai bteng ban leh bad iai leh ia ka. Ka jingsngewtynnad barabor ka khring ia ka jingmut jongpyrkhat jong baroh bad bun ki duh wat ia ka bor sngewthuh ban don da u pud khnang ba kan ym ktah ia ka jinglong shimet bad ka jingmlien briew. Ka jingkyrni palat ia kano kano ka jingleh kaba ktah ia ka ia ka jingim ka long ka jingmlien kaba sniew. Kum ka nuksa yn ym don kiba nud ban len ba ka kyiad kam dei ka jingdih kaba bang, kumjuh ruh dei ka jingbang bad ka jingsngew tynnad jong ki briew ban dih ia ka kaba la pynkylla long ia ki ban kyrni ban dih ia ka bad ha kaba kut ki hap ha ka jingduhnong kaba khraw namar jong ka jingmlien kaba sniew.
Kumjuh ruh ki tiar kane ka juk stad ne teknoloji ba mynta ki khring haduh katta katta ia ki khynnah kiba dang khie dang san khamtam ki khynnah rit kiba dang leit skul. Hooid ym baroh ki khynnah ki long kumta namar ba kum ki briew ngi don la ki jong ki jong ki jinglong bad ki jingsngew tynnad, hynrei ym lah ban len ba kiba bun hi ki iapbieit bha ia ki tiar teknoloji ba mynta naduh ki TV, ki Mobile, ki Computer, ki Games ba lai phew jait. Ha kine ki sngi ym tang ki khynnah kiba kham bit khambiang kiba lah ban ktah bad pyndonkam ia kine ki tiar khamtam lei ia ki Mobile bad Kompiwtor hynrei wat kito ki khynnah surok ruh ki lapmiet bha ban iaboi ha ki dukan ialehkai kompiwtor (Cyber Cafe) bad pynlut ia ka por bad ka pisa ban ialehkai namar ba ka don ka jingsngew tynnad, wat hadien ba ki la pynlut pisa ki sa mih shabar bad pyrshang ban kyrpad ia ki briew kiba iaid ha ki surok ban sngewsynei ia ki namar ba ki la thngan bad kwah bam jingbam.
Ki khun ki kti jong ki briew kiba riewspah lei ki biang lut ia baroh ki jingdonkam bad ki khynah rit ha kine ki sngi ba mynta ki nang lut ban pyndonkam naduh ia ki Mobile phone, Tablet, Kompiwter bad kiwei pat. Ki don lei ki kmie ki kpa kiba ym ju kwah ban pynsngewsih ia ki khun jong ki bad ki pynbiang lut wat ia ki internet ba ki khun jong ki kin leh ia ka internet ruh. Ha kine ki sngi ki khynnah kiba dang ha ka Klas IV-V ruh ki la nang bha ban pyndonkam ia ka internet. Nalor jong ka jingdon jong ki Social Network kum ka Facebook, Twitter bad kiwei pat ki khynnah ki lah ruh ban pyndonkam ia kiwei pat ki site kiba lah ban ialam bakla bad pynthut ia ka bor pyrkhat bad ka jabieng ba dang lung jong ki. Kawei na ki jingmih kaba ym sngewtynnad ka long ba ki khynnah ki ioh jaka ban don paralok bad ruh wat bad ki briew ki bymithuh kiba lah ban shim kabu ia ka jinglong lui lui jong ki. Kaei kaba la mih na ka jingkyrni palat jong ki khynnah ha ki Facebook bad kiwei pat ki site nalor ka jingkyrni ban ialehkai Game ka long kaba ym lah ban pdiang, don bun ki khynnah kiba duh noh ia ka bor ban duriap ha ka jingpule jong ki.
Hynrei kum ki kmie ki kpa kiba don shisha ka jingsgewkhia ia la ki khun kumno kieñ yn lah ban teh lakam ïa ki.? Ka Internet ka dei kawei ka bih bah kaba pynjot ia ka bor pyrkhat ba dang lui lui jong ki khynnah. Ha ka Internet wat kiba bun ki samla bad ki rangbah briew ruh ki liem bad ka ktah haduh katta katta ia ka jingim briew. Ka dei kaba shisha ba ka pynsuk haduh katta katta ia ki briew ban iit ia kino kino ki jingdonkam hok jong ki. Hynrei kumba ong ka Phawer u Aesop, “Ka jingioh rung jong ka bor internet ka la pynjot shisha ia ka bor pyrkhat jong ki khynnah kat haduh ba ki la sah ialam bakla wat ban im ka jingim kaba dum.

Leave A Reply

Your email address will not be published.