Phah tuklar ka JNC ha u MP ka Shillong ban pynphai biang ïa ka Block-I& II sha Meghalaya

Shillong, Risaw, 10: Kum shi bynta ka Save Jaiñtia Mission, ka Jaiñtia National Council (JNC) ka la dawa ïa ka rukom treikam kaba thymmai kaba pynlah ïa ki kam tih marpohkhyndew kiba rit ka ban treikam lang bad ki kam tih marpohkhyndew kiba kham heh, da kaba buh hakhmat eh ïa ka jingïada ïa ka mariang bad ki rukom tih marpohkhyndew katkum ka jingstad saïan.
Nalor kata, ka JNC ka dawa ruh ban pynphai biang ïa ki jaka jong ki kpa tymmen ha ka thaiñ Block I bad II, kiba la pynkynriah sha Karbi Anglong (Assam) ha u snem 1951.
Haba aiti ïa ka jingthoh sha u MP ka Shillong u Dr Ricky AJ Syngkon ha ka sngi Baar da kaba kyrpad ban ïarap lem halor kine ki mat, ka JNC ka la ong, “ka Save Jaiñtia Mission ka buh thong ïa ka lawei kaba kyntiew ha ka imlang sahlang, ka jingpynneh pynsah ïa ka kolshor, bad ka jingsumar ïa ka mariang ban ïa im lang ha ka jingïatylli. Ngi kyrpad rit ba phin tuklar lem halor kine ki mat: ka jingpynphai biang ïa ki jaka jong ki kpa tymmen ha ka thaiñ Block-I bad Block-II lane ka jingsiew bai lutksan kaba ïaryngkat ban pynphai biang ïa ka hok bad ka burom (bad) ban pynsuk ïa ki kam tih marpohkhyndew kiba rit hapoh ki jingïada ba pyrkhing ban pynim biang ïa ki kamai kajih jong ki nongshong shnong.”
Ka la ong ba ka jingtih mawshun ka la long u mawjam jong ka ïoh ka kot ka rilum Jaiñtia kaba la ai jingim ïa ki hajar tylli ki longiing trai muluk. Ka jingkhang tih dewïong, watla ka dei ka ingthmu ban pynneh pynsah ïa ka mariang, hynrei ka la wanrah ïa ka jingeh ha ka ïoh ka kot. Hynrei, ka rai ba kongsan jong ka Ïingbishar Supreme Court ha ka Civil Appeal No.10720 of 2018 la pynskhem ïa ka hok jong ki jaitbynriew riewlum jong ka Meghalaya halor ka khyndew bad ki marpoh khyndew jong ki, kaba plie lad ïa ka jingtih marpohkhyndew kaba la pynbeit bad kaba neh.
“Mynta ka jingdonkam kyrkieh ka long ban pynïahap ïa ki jingïada ïa ka mariang bad ka hok kamai jong ki trai ri trai muluk jong ka thaiñ da kaba pynim biang ïa ki kam tih marpohkhyndew hapoh ka rukom treikam kaba thymmai bad kaba kynthup lang,” ong ka JNC haba pynskhem ïa ka jingdonkam ban thaw ïa ka Standard Oprating Procedure (SOP) kaba thymmai kaba ailad ïa ka jingtih marpohkhyndew kaba rit ban ïaid ryngkat bad ki kam tih marpohkhyndew kiba kham heh.
Haba dawa ban pynphai biang ïa ka Block–I bad II sha ka Jylla Meghalaya, ka seng ka la pynpaw ba ka Block-I bad II, ha ka histori ka dei jong ki jaidbynriew Jaiñtia, khamtam ïa ka longïing Syiem Sutnga. Ki dulir katkum ka histori, kynthup ïa ka map jong u snem 1896 ba la pynskhem da ka Sorkar Phareng, ki pyni shai ïa kine ki jaka kum shibynta jong ka United Khasi bad Jaiñtia Hills District.
“Ngi dawa ban pynphai biang ïa ka Block I bad II sha ka Jaiñtia Hills katkum u pud u sam ba la ithuh ha ka Map jong u snem 1896. Na ka bynta ki jaka ki bym lah ban pynphai, ngi dawa ïa ka jingsiew bailutksan kaba ïaryngkat bad ka jingbei pisa na ka Sorkar Assam bad ka Sorkar Pdeng,” la ong ka Seng.