New, Delhi, Jymmang 09 : Ka International Monetary Fund (IMF) hynin ka sngi ka la bishar bniah ïa ka prokram ai ram Extended Fund Facility (EFF) ($1 billion) bad ka la pyrkhat ruh ïa ka prokram ai ram ba thymmai ka Resilience and Sustainability Facility (RSF) ($1.3 billion) na ka bynta ka Pakistan. Kum ka ri kaba long dkhot kaba trei shitom bad kaba don ka jingkitkhlieh, ka India ka la pynpaw ki jingsngewkhia halor ka jingseisoh jong ki prokram jong ka IMF ha kaba ïadei bad ka Pakistan haba peit ïa ka rukom treikam jong ka ha ki por ba la dep, bad kumjuh ruh halor ka jinglah ban pyndonkam bakla ïa ka pisa ba la ai ram na ka bynta ki kam lehnoh ba la kyrshan da ka sorkar.
Ka Pakistan ka la long ka nongshim ram kaba la slem bha na ka IMF, ka rukom treikam jong ka, ka bym seisoh ka la paw bha bad kumjuh ruh ha ka jingbud ryntih ïa ki kyndon jong ka prokram jong ka IMF. Ha ki 35 snem naduh u snem 1989, ka Pakistan ka la ïoh ïa ka jingphah pisa na ka IMF ha ki 28 snem. Ha kine ki 5 snem ba la dep naduh u snem 2019, ki la don 4 tylli ki prokram jong ka IMF. Lada ki prokram ba mynshuwa ki long kiba jop ban wanrah ïa ka jinglong jingman kaba skhem jong ka polisi kamai kajih, ka Pakistan kan ym phai sha ka Fund na ka bynta kawei pat ka prokram ai jingïarap. Ka India ka la kdew ba kum kane ka rukom treikam ka buh jingkylli ïa ka jingtreikam jong ki prokram jong ka IMF ha kaba ïadei bad ka Pakistan ne ka jingpeit bniah jong ki ne ka jingpyntreikam ïa ki da ka Pakistan.
Ka jingtuklar jong ki shipai Pakistan ha ki kam kamai ka wanrah ïa ki jingma kiba khraw jong ka jingthut jong ki polisi bad ka jingpynpulom ïa ki jingpynkylla. Wat haba ka sorkar paidbah ka don ha ka bor mynta, ki shipai ki dang ïai bteng ban leh ïa ka bynta kaba palat ha ka sain pyrthei hapoh ka ri bad ki tuklar bha ha ka ïoh ka kot. Ha ka jingshisha, ka kaiphod jong ka UN ha u snem 2021 ka la batai ïa ki kam khaii kiba ïadei bad ki shipai kum ka “jingïasoh kaba heh tam ha Pakistan”. Ka jinglong jingman kam shym la kylla sha kaba bha; hynrei ka kynhun shipai jong ka Pakistan mynta ka don ka bynta kaba hakhmat eh ha ka Special Investment Facilitation Council jong ka Pakistan.
Ka India ka la ithuh ïa ka bynta kaba ïadei bad ka Pakistan hapoh ka kaiphod jong ka IMF ‘Evaluation of Prolonged Use of IMF Resources’. Ka kaiphod ka la kdew ba ka la don ka jingsngewthuh kaba la saphriang ba ki jingpyrkhat saiñ hima sima ki don ka bynta kaba kongsan ban leh ha ka jingai ram jong ka IMF ïa ka Pakistan. Namar ka jingai jingïarap bunsien, ka jingkit ram jong ka Pakistan ka long kaba heh bha, kaba pynlong ïa ka kum ka nongkit ram kaba heh palat ban ym seisoh ki kam na ka bynta ka IMF.
Ka India ka la ong ba ka jingai jingïarap ïa ki kam lehnoh kiba pynïaid sha kiwei kiwei ki ri ka ai ïa ka khubor kaba ma ïa ka imlang sahlang ha ka pyrthei, ka buh ïa ki kynhun pynbiang pisa bad ïa ki nong synniang pisa ha ki jingma kiba lah ban ktah ïa ka nam, bad ka long pyrshah ïa ki jingngeit tynrai jong ka pyrthei. Katba ka jingsngewkhia ba ki jingwan rung pisa na ki jaka pynbiang pisa jong ka pyrthei, kum ka IMF, ki lah ban shah pyndonkam bakla na ka bynta ki jingthmu lehnoh ba la kyrshan da ki shipai bad ka sorkar ka dei ka kam kaba bun ki ri ba long dkhot ki sngewkhia bha, ka jubab jong ka IMF ka long kaba la khanglad da ki rukom treikam bad ki jingdonkam katkum ki rukom treikam. Kane ka dei ka jingduna kaba jur kaba pynpaw ïa ka jingdonkam kyrkieh ban pynthikna ban peit bha ki kynhun pynbiang pisa jong ka pyrthei ïa ki rukom treikam ba don jingbahkhlieh.
Ka IMF ka la shim khia ïa ki jingsngew jong ka India bad ka jingkiar jong ka ban thep vote. (PIB)
